Pałac w Trzebinach

W latach 1680-1690 dla zamożnej rodziny wielkopolskiej Gurowskich wybudowany został w Trzebinach pałac, być może według planów aktywnego w Wielkopolsce architekta włoskiego Jana Catenazziego. Po 1860 roku został on gruntownie przebudowany, utworzono dziedziniec wewnętrzny i dano nowy wystrój elewacjom zewnętrznym. Po drugiej wojnie światowej pałac zdewastowano, a następnie wyremontowano. Piętrowy, na rzucie prostokąta, z alkierzami czy raczej niskimi, płasko ściętymi wieżami na wszystkich czterech narożnikach. Zewnętrzne elewacje rozczłonkowane pilastrami w wielkim porządku, pośrodku dłuższych elewacji portale barokowe z końca XVII wieku zamknięte półkoliście. Nad jednym z portalów herb Rola oraz herb Pomian Nieżychowskich w kartuszu z drugiej ćwierci XVIII wieku, nad innym kartusz z końca XIX stulecia z herbem baronów von Leesen.
Trzebiny pojawiają się w dokumentach co najmniej od XIV wieku, kiedy to w 1360 roku występował Wierzbięta z Trzebin. Od XV do XVII wieku własność Kromnów Trzebińskich i Przybyszewskich oraz w części Piotrowskich. W 1676 roku Krystyna Przybyszewska wniosła w posagu Trzebiny Janowi Gurowskiemu, staroście kościańskiemu, późniejszemu kasztelanowi poznańskiemu. W latach 1730-1769 miejscowość należała do Nieżychowskich, a od 1769 roku do Jana Lipskiego, oboźnego wielkiego koronnego. W 1834 roku własność Karola Schmidta, a w 1860 barona Ferdynanda von Leesen. W rękach jego potomków Trzebiny dotarły aż do drugiej wojny światowej.
w 1939 roku Trzebiny należały do Niemca barona Eberharda von Leesen. Majątek w 1926 roku liczył 1026 hektarów i miał gorzelnię.

„DWORY I PAŁACE WIEJSKIE W WIELKOPOLSCE”
Marcin Libicki, Piotr Libicki, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2003, str. 397-398.

Pałac z XVII wieku o cechach barokowych i neorenesansowych. Posiada mały dziedziniec pośrodku. Obecnie jest własnością Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie. W pałacu znajduje się ekspozycja archeologiczna dostępna dla zwiedzających (po uprzednim kontakcie telefonicznym).

Po remoncie kapitalnym (1983/87) umieszczono tam biura i muzeum Wielkopolskiego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego. W obiekcie znajduje się siedziba Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Poznaniu. Obiekt jest własnością Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Pałac otacza krajobrazowy park z elementami parku regularnego.